Yazar: Gulmira Rzayeva
Çeviri: M. Külfetoğlu
Aşağı yukarı son 10 yılda Türkiye Avrupa ana doğal gaz piyasalarına gaz sağlanmasının “dördüncü koridoru”nu açmak için çeşitli planlarda belirgin bir biçimde ön plana çıktı. Önceki vizyonların büyüklüğü ve ihtişamı zaman içinde, daha pragmatist ve başlangıç olarak daha mütevazi bir plan olan Türkiye ötesine yıllık 10 milyar m3 doğal gaz sağlanmasına evrildi. Nabucco projesi çevresindeki giderek azalmakta olan Avrupa-merkezci politik heyecan ile Türk iç doğal gaz piyasasının kendine has önemi gözardı edildi.
Finansal kriz sonrası dönemde dikkat edilmesi gereken bir nokta Türkiye’nin Avrupa’da 2009 sonrasında güçlü bir büyüme gösteren tek doğal gaz piyasası olmasıdır ve 2012 yılında 45 milyar m3 doğal gaz tüketimi Türkiye’yi Fransa ile eşit bir noktaya yerleştirmektedir. İç üretimi ihtiyacının sadece %2’sini karşılayan Türkiye, boru hatları vasıtası ile Rusya, Azerbaycan ve İran’dan; SDG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) olarak da çeşitli sağlayıcı ülkelerden doğal gaz ithal etmektedir. Türkiye’nin doğal gaz talebinin büyümesinin hızla artmasının devam etmesinin beklenmesine sadece proje lojistikleri ve zamanlama konularından kaynaklanan zorluklar sebebiyle değil, coğrafi konum ve jeopolitik boyutlu zorluklar sebebiyle de engeller vardır. Türkiye’nin uzun bir zamandır sahip olduğu Orta Asya, İran, Irak, ve Avrupa arasında bölgesel bir transit “enerji köprüsü” olma arzusuna ek olarak; Türkiye iç doğal gaz piyasasını liberalleştirme yolunda bugüne kadar orta seviyede başarı elde etmiştir.
Önemli ve hızlı büyüyen doğal gaz piyasalarının aynı zamanda en az dataya ve analize sahip olanlar olması bir paradokstur. Türkiye için de durum kesinlikle böyledir. Gulmira Rzayeva tarafından yazılan bu makale, son yıllardaki Türkiye doğal gaz piyasası üzerine İngilizce olarak hazırlanmış muhtemelen en kapsamlı çalışmadır. Yazarın ülke içi araştırma ve önemli aktörler ile görüşmeler için kararlılığı takdiri hak etmekte ve yaptığı güçlü ve değeri yüksek pazar gelişmeleri araştırmaları doğal gazın artarak birbirine bağlı hale gelen dünyasında Gaz Programı kayıtlarında kendine yer bulmaktadır.
Yazının Orijinali: http://www.oxfordenergy.org/2014/02/natural-gas-in-the-turkish-domestic-energy-market-policies-and-challenges/.-“Click here for the original text”
Yazar: Gulmira Rzayeva
Çeviri: M. Külfetoğlu
Aşağı yukarı son 10 yılda Türkiye Avrupa ana doğal gaz piyasalarına gaz sağlanmasının “dördüncü koridoru”nu açmak için çeşitli planlarda belirgin bir biçimde ön plana çıktı. Önceki vizyonların büyüklüğü ve ihtişamı zaman içinde, daha pragmatist ve başlangıç olarak daha mütevazi bir plan olan Türkiye ötesine yıllık 10 milyar m3 doğal gaz sağlanmasına evrildi. Nabucco projesi çevresindeki giderek azalmakta olan Avrupa-merkezci politik heyecan ile Türk iç doğal gaz piyasasının kendine has önemi gözardı edildi.
Finansal kriz sonrası dönemde dikkat edilmesi gereken bir nokta Türkiye’nin Avrupa’da 2009 sonrasında güçlü bir büyüme gösteren tek doğal gaz piyasası olmasıdır ve 2012 yılında 45 milyar m3 doğal gaz tüketimi Türkiye’yi Fransa ile eşit bir noktaya yerleştirmektedir. İç üretimi ihtiyacının sadece %2’sini karşılayan Türkiye, boru hatları vasıtası ile Rusya, Azerbaycan ve İran’dan; SDG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) olarak da çeşitli sağlayıcı ülkelerden doğal gaz ithal etmektedir. Türkiye’nin doğal gaz talebinin büyümesinin hızla artmasının devam etmesinin beklenmesine sadece proje lojistikleri ve zamanlama konularından kaynaklanan zorluklar sebebiyle değil, coğrafi konum ve jeopolitik boyutlu zorluklar sebebiyle de engeller vardır. Türkiye’nin uzun bir zamandır sahip olduğu Orta Asya, İran, Irak, ve Avrupa arasında bölgesel bir transit “enerji köprüsü” olma arzusuna ek olarak; Türkiye iç doğal gaz piyasasını liberalleştirme yolunda bugüne kadar orta seviyede başarı elde etmiştir.
Önemli ve hızlı büyüyen doğal gaz piyasalarının aynı zamanda en az dataya ve analize sahip olanlar olması bir paradokstur. Türkiye için de durum kesinlikle böyledir. Gulmira Rzayeva tarafından yazılan bu makale, son yıllardaki Türkiye doğal gaz piyasası üzerine İngilizce olarak hazırlanmış muhtemelen en kapsamlı çalışmadır. Yazarın ülke içi araştırma ve önemli aktörler ile görüşmeler için kararlılığı takdiri hak etmekte ve yaptığı güçlü ve değeri yüksek pazar gelişmeleri araştırmaları doğal gazın artarak birbirine bağlı hale gelen dünyasında Gaz Programı kayıtlarında kendine yer bulmaktadır.
Yazının Orijinali: http://www.oxfordenergy.org/2014/02/natural-gas-in-the-turkish-domestic-energy-market-policies-and-challenges/.
