Rüzgar enerjisi alanındaki uluslararası oyuncuların gözü Türkiye’de. Yerli ekipman şartlı 1000 MW’lik yenilenebilir kaynak alanı rüzgar lisans ihalesine başvurular bugün sona erdi.*
Türkiye rüzgar enerjisi yatırımları alanında kritik bir adım atıyor. Geçtiğimiz ay gerçekleştirilen 710 MW’lik rüzgar santrali kapasite tahsis ihalelerinden sonra önümüzdeki ay içinde gerçekleştirilmesi beklenen 1000 megvat’lık (MegaWatt-MW) yenilenebilir kaynak alanı (YEKA) rüzgar enerji santrali (RES) lisans ihalesi için başvuru süresi bugün doldu. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları modeline göre yapılacak ilk rüzgar enerjisi ihalesine teklif veren firmalar belli oldu. Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre; 1.000 MW’lık kapasite hakkı için 12 Türk şirketi ve 8 yabancı rüzgar türbini üreticisi ile 8 ayrı konsorsiyum oluşturuldu.
YEKA stratejisinin ikinci projesi için dünyanın en büyük 8 rüzgar türbini üreticisi teklif verdi. Firmaların Türk şirketlerle kurdukları konsorsiyumlar şöyle:
– Vestas (Danimarka) – Enerjisa
– Siemens (Almanya) – Türkerler- Kalyon
– Enercon (Almanya) – Polat Enerji – Limak Enerji
– Nordex (Almanya) – İklim Elektrik Yatırım – MKS Marmara – Zorlu Enerji
– Senvion Rüzgar Enerjisi Çözümleri (Almanya) – IC İçtaş Enerji
– Goldwind (Çin) – Akfen Holding – Beyçelik
– General Electric (GE- Amerika) – Fina Enerji
– MingYang (Çin) – İlk İnşaat
Türbin üreticilerinin dünyadaki sıralamaları şöyle:
VESTAS – Danimarka 1.
GE – Amerika 2.
GOLDWIND – Çin 3.
SIEMENS – Almanya 4.
ENERCON – Almanya 5.
NORDEX – Almanya 6.
MINGYANG – Çin 8.
SENVION – Almanya 10.
YARIŞMA AĞUSTOS AYINDA
Ağustos ayında açık eksiltme usulüne göre yapılacak yarışmada tavan fiyat kilovat-saat başına 7 ABD Doları-sent olacak. Yarışmayı kazanan konsorsiyuma inşa edeceği santrallerde ürettiği elektrik için, teklif ettiği fiyat üzerinden 15 yıl boyunca geçerli olacak alım garantisi sağlanacak. Konsorsiyumun inşa edeceği projelere sağlanacak lisansların süresi ise 49 yıl olacak.
İŞÇİLİK VE MONTAJDAN TEKNOLOJİ ÜRETİMİNE
Türkiye son yıllarda rüzgar türbin kanadı ve kule üretimi alanlarında fabrika yatırımlarını çekse de bu iki alanında kapasitesi montaj ile sınırlı kaldı. YEKA yarışması ile ilk defa teknoloji alanında da yerli üretim sağlanacak. Bunun için yarışmanın şartnamesi özel olarak hazırlandı:
· Yarışmayı kazanan firma, 100 milyon ABD Doları üzerinde yatırım ile fabrika kuracak.
· Fabrikada en az 2,3 MWe gücünde olmak üzere ortalama 300 ila 450 adet yerli rüzgar türbini üretimi gerçekleştirilecek.
· YEKA’larda kurulacak olan yerli rüzgar türbinlerinin üretileceği fabrika, tek vardiyada en az 150 adet/yıl veya 400 MW/yıl rüzgar türbini üretim kapasitesine sahip olacak.
· Fabrikanın kurulum süresi sözleşme imzalama tarihinden itibaren 21 ay olacak.
· Fabrikada üretilecek rüzgâr türbinlerinin yerlilik oranı asgari %65 olacak. Bu oranın sağlanabilmesi için ihtiyaç duyulacak olan birçok aksamın yurtiçi kaynaklardan tedarik edilecek veya yerli olarak imal edilmesi zorunluluğu bulunacak. Bu durum birçok farklı sektörün de doğrudan veya dolaylı gelişimine katkılar sağlayacak.
1 MİLYAR DOLARI AŞACAK YATIRIM
Rüzgar YEKA’sı yarışmasını kazanacak firma, 1 milyar doların üzerinde rüzgar tesisi yatırımı yapmış olacak. Yerli RES’lerin işletmeye girmesiyle birlikte her yıl asgari 3 milyar kWh elektrik enerjisi üretilecek ve yaklaşık 1,1 milyon evin yıllık elektrik ihtiyacı rüzgardan karşılanıyor olacak.
ÇEVRECİLİKTE DÜNYAYA ÖRNEK TÜRKİYE
Güneşte 1000 MW ile dünyanın en büyük fotovoltaik güneş enerjisi üretim alanı projesini hayata geçiren Türkiye, rüzgarda da 1000 MW ile dünyada bu alandaki en büyük projelerden birisine imza atmış olacak. Kurulacak rüzgar tesisleri sayesinde ortalama 1,5 milyon ton CO2/yıl emisyon azaltımı da sağlanmış olacak.
DEV İSTİHDAM
Yarışmayı kazana firma, Türkiye’yi rüzgar türbini alanında teknoloji üretim merkezine dönüştürecek AR-GE faaliyetleri yapmayı da taahhüt etmiş olacak. Kanat, jenaratör tasarımı, Malzeme teknolojileri ve üretim teknikleri, yazılım ve yenilikçi dişli kutusu alanlarından en az üçünden olmak üzere toplam 5 alanda 10 yıl boyunca, yüzde 80’i Türk mühendislerden oluşan 50 teknik personel ile AR-GE faaliyeti yürütecek. Her yıl için bu faaliyetlere 5 milyon dolar ayıracak. Fabrika ile RES’lerin kurulumu ve işletilmesi, AR-GE faaliyetleri dikkate alındığında, rüzgar YEKA’sı yaklaşık 3750 kişilik bir istihdam sağlayacak.
YERLİ TÜRBİNLER NERELERE KURULACAK
Kurulacak fabrikada üretilecek rüzgar türbinlerinin nerelere kurulacağı da belirlendi. Daha önce Bakan Albayrak’ın da ifade ettiği gibi, tek bir bölgede değil farklı bölgelerde kurulacak. Bu kapsamda şu beş bölge belirlendi:
Kayseri – Niğde
Sivas
Edirne – Kırklareli – Tekirdağ
Ankara – Çankırı – Kırıkkale
Bilecik – Kütahya – Eskişehir
Yarışmayı kazanacak firma bu 5 bölgeden her birinde en az 50 MW’lık bir rüzgar gücü kurmak şartı ile toplamda 1000 MW’lık bir kurulu gücü hizmete alacak.
GE, FİNA VE ÖZGÜL HOLDİNG
Yabancı türbin üreticileri, ihaleye katılmak üzere yerli partnerlerle konsorsiyumlar oluşturuyor. Bunlar arasında ilk açıklanan, GE, Borusan EnBW, Fina Enerji ve Özgül Holding konsorsiyumu olmuştu. Borusan daha sonra bu konsorsiyumdan çekilerek YEKA rüzgar ihalesi sürecinde yer almamayı tercih etti.
GÜRİŞ VE BORUSAN ENBW ELDEKİ PROJELERİ YATIRIMA DÖNÜŞTÜRECEK
Türkiye rüzgar enerjisi sektöründe önemli yeri bulunan bazı yatırımcıların YEKA rüzgar lisans ihalesine katılmamaları dikkat çekiyor. Bunlardan biri son dakikada GE’nin de içinde yer aldığı konsorsiyumdan ayrılan Borusan EnBW Enerji. Borusan’ın bu kararında 710 MW’lik RES kapasite tahsis ihalesinden 180 MW’lik bölümü kazanmasının etkili olduğu söylenebilir. Bir diğer RES oyuncusu Güriş Holding de rüzgar YEKA’sında boy göstermemeyi tercih etti. Güriş’in de, gerek kendi geliştirdiği gerekse diğer oyunculardan satın aldığı lisanslar kapsamındaki oldukça büyük yatırım portföyünü hataya geçirmeye odaklandığını söylemek yanlış olmaz.
YEKA TÜRKİYE’YE NELER KAZANDIRACAK?
Yerli ekipman kullanımı, üretimi ve yurt içinde ar-ge yatırımı yapma şartlı yenilenebilir kaynak alanı (YEKA) rüzgar lisans ihalesiyle Türkiye rüzgar endüstrisi gelişmiş bir ülke haline gelmeyi amaçlıyor. 1000 MW’lik bu ilk ihaleden sonra en az dört YEKA rüzgar lisans ihalesi daha yapılması hedefleniyor. Yüzde 65-70 yerli ekipman kullanımı şartı nedeniyle istekliler ya yurt içinde ekipman üretimine yatırım yapacak ya da mevcut yatırımcılarla işbirliğine gidecek. Yurt içindeki mevcut ve yeni yatırımlar, uluslararası standartlarda girdi temin edebilecekleri kendi alt tedarikçilerini de yaratacak.
Ayrıca rüzgar YEKA lisans ihalesini kazanacak isteklinin, yüzde 80’i yerli olmak üzere asgari 50 mühendisin çalışacağı ar-ge merkezi kurması da gerekecek. Sonraki ihalelerle birlikte en az rüzgar enerji santrali ekipmanı alanında en az 200 Türk mühendis yetişmiş olacak. Gerek yerli ana ve alt ekipman üreticilerinin çoğalması gerekse bilgili rüzgar Ar-Ge mühendisi varlığının ortaya çıkması, Türkiye’de bilgi birikimi olmadığı için yerli rüzgar türbini markası yatırımına yönelemeyen finansal açıdan güçlü oyuncuları böylesi bir noktaya yöneltebilir. Yani Türkiye TEİAŞ’ın rüzgar kapasite tahsis ihaleleriyle yenilenebilir kaynaklara dayalı elektriği daha ucuza maletmeyi sağlarken, YEKA ihaleleriyle de güçlü bir yerli rüzgar endüstrisine sahip olabilecek.
