2022 Yılı Nisan ayında gerçekleşen toplam 25.731 GWh elektrik üretiminin %78,56’sı serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 1,37 puan artmıştır, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 3,46 puan artış göstermiştir.
Serbest üretim şirketlerini %12,77 oran ile EÜAŞ santralleri ve %4,86 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %3,77’si İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,03’ü ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2022 Nisan ayında toplam üretimin %17,7’sinin doğalgaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %18,8’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %14,9 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Nisan ayında toplam üretimin %10,9’unu karşılarken, yerli kömür santralleri ise %15,9 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %10,0 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise %9,1 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,8 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2022 Nisan ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %47,24 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %52,76 olarak gerçekleşmiştir[4].
2021 yılı Nisan ayında 312,15 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2022 yılı Nisan ayında, bir önceki yıla göre %486,4 oranında artarak 1.830,55 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (1.662,90 TL/MWh) %10,1 oranında artış göstermiştir.
Nisan 2022’de en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 19 Nisan Salı günü 2.416,27 TL/MWh olarak gerçekleşirken en düşük günlük ortalama PTF ise, 10 Nisan Pazar günü 155,91 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Nisan Cuma günü saat 00:00’da 2.500,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 3 Nisan Pazar günü saat 09:00’da 0 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2022 yılı Nisan ayında pik saatlerde[5] 1.827,66 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 1.701,65 TL/MWh’lik değere göre %7,4 oranında artmıştır[6].
2021 yılı Nisan ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 313,18 TL/MWh iken, bu değer 2022 yılı Nisan ayında %485,4 oranında bir artış kaydetmiş ve 1.833,45 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2021 yılı Nisan ayı içerisinde toplam 25.806 GWh olan elektrik talebi, 2022 yılı Nisan ayında bir önceki yıla göre %0.18 oranında düşüş göstererek, 25.760 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2021 yılı Nisan ayında 35.842 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2022 yılı Nisan ayında 35.778 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2022 yılı Mart ayı sonunda 99.931 MW olan toplam kurulu güç değeri 200.8 MW’lık artışla 2022 yılı Nisan ayı sonunda 100.132 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %68,0’lık (68.058 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %21,0 (21.007 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (116 MW), işletme hakkı devredilen santraller %3,3’lük (3,264 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %7,7 (7.688 MW) olarak kaydedilmiştir.
2022 yılı Nisan ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %25,2’lik kısmı (25.259 MW) doğalgaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %23,2’lik kısmı (23.259 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %11,4’lük (11.388 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %9,0’lık oran (9.054 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %8,2’lik bir orana (8.249 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %10,8’lik bir kısmını (10.862 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %8,0’lık kısmı (8.029 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,7’lik kısmı (1.676 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,4’lük kısmı (2.356 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2021 yılı Nisan ayında 3,939 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğalgaz tüketimi, 2022 yılı Nisan ayının aynı döneminde %12,5 oranında bir düşüş ile 3,445 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarı 2021 yılı Nisan ayında 647.6 milyar m3 iken bu miktar, 2022 yılının aynı döneminde %27,9 oranında düşerek 466.9 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarının toplam doğalgaz tüketimine oranı 2021 yılı Nisan ayında 17,5 iken, bu oran 2022 Nisan ayında %13,6 olarak gerçekleşmiştir[13].
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2022 Nisan verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 30 Nisan 2022 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2021 ve 2022 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 30 Nisan 2022 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2021 yılı Nisan ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır. Yuvarlamalardan dolayı hesaplanan oranlarda farklılık bulunabilir.
13 2022 yılı Nisan için en son 24 Nisan verisi yayınlanmıştır. Bu sebeple artış oranları hesaplanırken 2021 Nisan ayının da 24 günlük verisi kullanılmıştır.
