2022 Yılı Şubat ayında gerçekleşen toplam 25.579 GWh elektrik üretiminin %82,57’si serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 0,94 puan artmıştır, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 1,51 puan artmıştır.
Serbest üretim şirketlerini %11,64 oran ile EÜAŞ santralleri ve %3,41 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %2,37’si İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,01’i ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2022 Şubat ayında toplam üretimin %23,5’inin doğalgaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %13,1’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %6,6 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Şubat ayında toplam üretimin %20,2’sini karşılarken, yerli kömür santralleri ise %16,4 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %10,3 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise %7,3 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,6 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2022 Şubat ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %62,76 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %37,24 olarak gerçekleşmiştir[4].
2021 yılı Şubat ayında 286,89 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2022 yılı Şubat ayında, bir önceki yıla göre %389,6 oranında artarak 1.404,50 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (1.117,99 TL/MWh) %19,2 oranında artış göstermiştir.
Şubat 2022’de en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 1 Şubat Salı günü 1.524,00 TL/MWh olarak gerçekleşirken; en düşük günlük ortalama PTF ise, 13 Şubat Pazar günü 1.110,55 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Şubat salı günü saat 00:00’da 1.524,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 20 Şubat Pazar günü saat 15:00’da 599,99 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2022 yılı Şubat ayında pik saatlerde[5] 1.438,85 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 1.265,81 TL/MWh’lik değere göre %13,7 oranında artmıştır[6].
2021 yılı Şubat ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 278,17 TL/MWh iken, bu değer 2022 yılı Şubat ayında %392,6 oranında bir artış kaydetmiş ve 1.370,15 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2021 yılı Şubat ayı içerisinde toplam 24.285 GWh olan elektrik talebi, 2022 yılı Şubat ayında bir önceki yıla göre %5.47 oranında artış göstererek, 25.613 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2021 yılı Şubat ayında 35.875 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2022 yılı Şubat ayında 38.115 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2022 yılı Ocak ayı sonunda 99.715 MW olan toplam kurulu güç değeri 65.7 MW’lık artışla 2022 yılı Şubat ayı sonunda 99.780 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %67,9’lık (67.751 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %21,3 (21.254 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (127 MW), işletme hakkı devredilen santraller %3,0’lık (3,005 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %7,7 (7.642 MW) olarak kaydedilmiştir.
2022 yılı Şubat ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %25,4’lük kısmı (25.309 MW) doğalgaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %23,3’lük kısmı (23.257 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %11,4’lük (11.388 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %9,0’lık oran (8.994 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %8,3’lük bir orana (8.241 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %10,7’lik bir kısmını (10.688 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %7,9’luk kısmı (7.921 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,7’lik kısmı (1.683 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,3’lik kısmı (2.299 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2021 yılı Şubat ayında 5,983 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğalgaz tüketimi, 2022 yılı Şubat ayının aynı döneminde %2,9 oranında bir artış ile 6,157 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarı 2021 yılı Şubat ayında 1,331 milyar m3 iken bu miktar, 2022 yılının aynı döneminde %18,2 oranında düşerek 1,040 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarının toplam doğalgaz tüketimine oranı 2021 yılı Şubat ayında 17,4 iken, bu oran 2022 Şubat ayında %14,0 olarak gerçekleşmiştir.[13]
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2022 Şubat verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 28 Şubat 2022 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2021 ve 2022 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 28 Şubat 2022 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2021 yılı Şubat ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır. Yuvarlamalardan dolayı hesaplanan oranlarda farklılık bulunabilir.
[13] 2022 yılı Şubat için en son 27 Şubat verisi yayınlanmıştır. Bu sebeple artış oranları hesaplanırken 2021 Şubat ayının da 27 günlük verisi kullanılmıştır.
