2024 Yılı Ağustos ayında gerçekleşen toplam 33.802 GWh elektrik üretiminin %73,98’i serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 0,16 puan artış, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 3,26 puan düşüş göstermiştir.
Serbest üretim şirketlerini %16,26 oran ile EÜAŞ santralleri ve %8,50 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %1,20’si İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,07’si ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2024 Ağustos ayında toplam üretimin %24,9’unun doğal gaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %13,5’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %2,2 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Ağustos ayında toplam üretimin %21,5’ini karşılarken, yerli kömür santralleri ise %13,2 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %9,6 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise toplam %12,5 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,5 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2024 Ağustos ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %62,15 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %37,85 olarak gerçekleşmiştir[4].
2023 yılı Ağustos ayında 2.251,01 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2024 yılı Ağustos ayında, bir önceki yıla göre %14,4 oranında artarak 2.574,15 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (2.588,83 TL/MWh) %0,6 oranında düşüş göstermiştir.
Ağustos 2024’te en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 21 Ağustos Çarşamba günü 2.838,95 TL/MWh olarak gerçekleşirken, en düşük günlük ortalama PTF ise 11 Ağustos Pazar günü 1.861,14 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Ağustos Perşembe günü saat 20:00’de 3.000,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 11 Ağustos Pazar günü saat 12:00’de 230,91 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2024 yılı Ağustos ayında pik saatlerde[5] 2.558,64 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 2.563,81 TL/MWh’lik değere göre %0,2 oranında düşmüştür[6].
2023 yılı Ağustos ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 2.162,61 TL/MWh iken, bu değer 2024 yılı Ağustos ayında %19,7 oranında bir artış kaydetmiş ve 2.589,66 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılı Ağustos ayı içerisinde toplam 33.518 GWh olan elektrik talebi, 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki yıla göre %0,85 oranında artış göstererek, 33.802 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2023 yılı Ağustos ayında 44.505 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2024 yılı Ağustos ayında 45.433 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2024 yılı Temmuz ayı sonunda 113.292 MW olan toplam kurulu güç değeri 605,45 MW’lık artışla 2024 yılı Ağustos ayı sonunda 113.897 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %62,8’lik (71.547 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %18,9 (21.573 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (116 MW), işletme hakkı devredilen santraller %2,8’lik (3.244 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %15,3 (17.417 MW) olarak kaydedilmiştir.
2024 yılı Ağustos ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %21,7’lik kısmı (24.690 MW) doğal gaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %20,9’luk kısmı (23.855 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %10,1’lik (11.452 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %9,1’lik oran (10.404 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %7,3’lük bir orana (8.339 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %10,8’lik bir kısmını (12.343 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %16,2’lik kısmı (18.435 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,5’lik kısmı (1.691 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,4’lük kısmı (2.689 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2023 yılı Ağustos ayında 3,677 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğal gaz tüketimi, 2024 yılı Ağustos ayının aynı döneminde %11,2 oranında bir artış ile 4,091 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarı 2023 yılı Ağustos ayında 1,602 milyar m3 iken bu miktar, 2024 yılının aynı döneminde %3,0 oranında düşerek 1,553 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarının toplam doğal gaz tüketimine oranı 2023 yılı Ağustos ayında %43,6 iken, bu oran 2024 Ağustos ayında %38,0 olarak gerçekleşmiştir.
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2024 Ağustos verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 31 Ağustos 2024 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2023 ve 2024 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 31 Temmuz 2024 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2024 yılı Ağustos ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır.
