2023 Yılı Ağustos ayında gerçekleşen toplam 32.783 GWh elektrik üretiminin %77,23’ü serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 0,28 puan artış, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 1,87 puan artış göstermiştir.
Serbest üretim şirketlerini %16,04 oran ile EÜAŞ santralleri ve %5,27 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %1,35’i İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,11’i ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2023 Ağustos ayında toplam üretimin %28,6’sının doğal gaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %13,5’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %3,0 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Ağustos ayında toplam üretimin %21,8’ini karşılarken, yerli kömür santralleri ise %12,0 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %9,7 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise toplam %8,8 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,5 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2023 Ağustos ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %64,93 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %35,07 olarak gerçekleşmiştir[4].
2022 yılı Ağustos ayında 3.066,55 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2023 yılı Ağustos ayında, bir önceki yıla göre %26,6 oranında azalarak 2.251,01 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (1.977,40 TL/MWh) %13,8 oranında artış göstermiştir.
Ağustos 2023’te en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 16 Ağustos Çarşamba, günü 2.502,72 TL/MWh olarak gerçekleşirken en düşük günlük ortalama PTF ise 27 Ağustos Pazar günü 1.902,30 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Ağustos Salı günü saat 20:00’da 2.700,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 13 Ağustos Pazar günü saat 12:00’da 1.000,01 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2023 yılı Ağustos ayında pik saatlerde[5] 2.339,40 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 1.965,40 TL/MWh’lik değere göre %19,0 oranında artmıştır[6].
2022 yılı Ağustos ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 2.902,53 TL/MWh iken, bu değer 2023 yılı Ağustos ayında %25,7 oranında bir düşüş kaydetmiş ve 2.155,77 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2022 yılı Ağustos ayı içerisinde toplam 31,971 GWh olan elektrik talebi, 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki yıla göre %3,57 oranında artış göstererek, 33,111 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2022 yılı Ağustos ayında 42,306 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2023 yılı Ağustos ayında 44.505 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılı Temmuz ayı sonunda 105.066 MW olan toplam kurulu güç değeri 272,40 MW’lık artışla 2023 yılı Ağustos ayı sonunda 105.339 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %67,5’lik (71.115 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %20,0 (21.025 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (116 MW), işletme hakkı devredilen santraller %3,1’lik (3,244 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %9,3 (9.838 MW) olarak kaydedilmiştir.
2023 yılı Ağustos ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %24,1’lik kısmı (25.373 MW) doğal gaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %22,1’lik kısmı (23.282 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %10,9’luk (11.443 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %9,8’lik oran (10.374 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %7,9’luk bir orana (8.310 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %11,0’lık bir kısmını (11.585 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %10,1’lik kısmı (10.597 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,6’lık kısmı (1.691 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,6’lık kısmı (2.694 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2022 yılı Ağustos ayında 3,934 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğal gaz tüketimi, 2023 yılı Ağustos ayının aynı döneminde %6,6 oranında bir düşüş ile 3,677 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarı 2022 yılı Ağustos ayında 1,619 milyar m3 iken bu miktar, 2023 yılının aynı döneminde %1,1 oranında azalarak 1,601 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarının toplam doğal gaz tüketimine oranı 2022 yılı Ağustos ayında 41,2 iken, bu oran 2023 Ağustos ayında %43,6 olarak gerçekleşmiştir.
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2023 Ağustos verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 31 Ağustos 2023 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2022 ve 2023 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 31 Ağustos 2023 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2023 yılı Ağustos ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır.
