Mehmet ÖNER*
Maliye Bakanlığı Eski Baş Hesap Uzmanı
Yeminli Mali Müşavir
moner@monerymm.com
Kamuoyunda oluşturduğu beklentiyi karşılamasa da yaklaşmakta olan 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren vergi beyannamelerini zamanında veren ve vergilerini zamanında ödeyen “vergiye uyumlu mükellefler” için gelir ve kurumlar vergisinin %5’i oranında indirim getiren Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. Maddesi yürürlüğe girecek.
Türk Vergi Hukukunda yeni bir kavram ve uygulama olan uyumlu mükellefler için vergi indirimi SGK primlerinde 5 puanlık indirime benzese de uygulama ve koşulları açısından farklılıklar taşımakta.
Bazı alanlarda faaliyet gösteren şirketler bu indirimden yararlanamayacak.
– Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler,
– Sigorta ve reasürans şirketleri,
– Emeklilik şirketleri,
– Emeklilik yatırım fonları,
bu indirimden yararlanamayacak. Enerji şirketleri ise maddede belirtilen şartları taşımaları durumunda indirimden yararlanabilecekler.
İndirimden yararlanabilmek için Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. maddesinde belirtilen şartları ana hatlarıyla sıralamak gerekirse;
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması gerekmekte. İndirimden yararlanabilmek için hem beyanname vermeyi gerektiren bildirim görevinin hem de parasal ödemeyi gerektiren mali görevin zamanında yerine getirilmesi gerekir.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması gerekmekte. Bu üç yıllık süre içerisinde şirketlerce verilen beyannamelere dayalı olarak tarh edilip istenen vergilerin dışında vergi idaresince ek bir tarhiyatla ek bir vergi istenmemiş olması gerekmekte.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması diğer bir şarttır.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında hapis cezasını gerektiren sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge, günlük dildeki kullanımıyla naylon fatura, düzenleme veya kullanma, muhasebe hilesi gibi hususlarda vergi idaresince bir tespitin bulunmaması şartlardan bir diğeridir.
Bu şartların tamamını birlikte sağlayan enerji şirketleri % 5 oranındaki kurumlar vergisi indiriminden yararlanabilecektir. Yararlanılabilecek indirim tutarının bir milyon liradan fazla olamayacağını belirtmek gerekiyor.
Şartların hepsinin birlikte sağlanması oldukça zor görünmektedir. Söz konusu indirimden öngörülen şartları taşımadan yararlanan ve bu durumu sonradan tespit edilen mükelleflerden indirim sebebiyle alınmayan vergiler vergi idaresince istenecek. Ancak maddedeki enteresan düzenleme sebebiyle bu durum için vergi ziyaı cezası uygulanmayacak; mükellefler haksız yere ödemedikleri vergi tutarını ve gecikme faizini ödeyecekler.
İlginç bir biçimde 8 Mart 2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 6824 sayılı yasa ile Gelir Vergisi Kanuna eklenen bu yeni müessesenin yasalaşması ile uygulamanın başlayacağı 1 Ocak 2018 tarihi arasında önceden tahmin edilemeyecek gelişmeler yaşandı. 2017 yılı içerisinde bozulan bütçe dengeleri ve ekonomide yaşanan zor koşullar sebebiyle şu anda mecliste bulunan son torba kanun ile tüm kurumlar vergisi mükellefleri için kurumlar vergisi oranını 2018,2019 ve 2020 yılları için % 20 den % 22’ye çıkarılmak üzere. Eğer torba kanun beklendiği gibi yasalaşırsa 2018 yılında bir yandan kurumlar vergisi oranında artış, diğer yandan da indirim aynı dönemde birlikte uygulanmaya başlayacak. Hem mükellefler hem de vergi idaresi açısından ender karşılaşılacak bir dönem yaşayacağız gibi görünüyor.
Kamu maliyesindeki sıkıntılı günler sebebiyle, vergiye uyumlu mükellefler için vergi indirimi hayata geçebilecek mi sorusu haklı olarak akla geliyor.
Kurumlar Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve en çok sesi getiren Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda önemli değişiklikler getiren torba kanundaki hemen hemen tüm düzenlemeler devletin toplayacağı verginin artışını sağlayacak yönde. Kimi maddeler kurumlar vergisinde olduğu gibi vergi oranlarını artırarak, kimi maddeler motorlu taşıtlar vergisinde olduğu gibi vergi matrahı hesaplanma yöntemini ve oranını değiştirerek, kimi maddeler de vergi istisna ve oranlarını mükellefler aleyhine daraltarak veya kaldırarak vergi gelirlerini artırmaya çalışmakta.
İndirimi düzenleyen Gelir Vergisi Kanunun Mükerrer 121. Maddesinde Bakanlar Kuruluna % 5 oranındaki indirimi 0’a indirme yetkisi verilmiş durumda.
Ülke ekonomisi ve kamu mali dengesi koşulları göz önüne alındığında torba kanunun yasalaşmasını müteakip Bakanlar Kurulu’nun Gelir Vergisi Kanunun Mükerrer 121. Maddesiyle verilen yetkiyi kullanarak vergiye uyumlu mükelleflere tanınan % 5 indirim hakkını 2018, 2019 ve 2020 yılları için % 0’a indirmesi sürpriz olmayacaktır. Hazırlıklı olmakta ve yaptığımız ödenecek vergi hesaplarında B planına yer vermekte fayda var.
–*Turkish article.
Mehmet ÖNER*
Maliye Bakanlığı Eski Baş Hesap Uzmanı
Yeminli Mali Müşavir
moner@monerymm.com
Kamuoyunda oluşturduğu beklentiyi karşılamasa da yaklaşmakta olan 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren vergi beyannamelerini zamanında veren ve vergilerini zamanında ödeyen “vergiye uyumlu mükellefler” için gelir ve kurumlar vergisinin %5’i oranında indirim getiren Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. Maddesi yürürlüğe girecek.
Türk Vergi Hukukunda yeni bir kavram ve uygulama olan uyumlu mükellefler için vergi indirimi SGK primlerinde 5 puanlık indirime benzese de uygulama ve koşulları açısından farklılıklar taşımakta.
Bazı alanlarda faaliyet gösteren şirketler bu indirimden yararlanamayacak.
– Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler,
– Sigorta ve reasürans şirketleri,
– Emeklilik şirketleri,
– Emeklilik yatırım fonları,
bu indirimden yararlanamayacak. Enerji şirketleri ise maddede belirtilen şartları taşımaları durumunda indirimden yararlanabilecekler.
İndirimden yararlanabilmek için Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. maddesinde belirtilen şartları ana hatlarıyla sıralamak gerekirse;
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması gerekmekte. İndirimden yararlanabilmek için hem beyanname vermeyi gerektiren bildirim görevinin hem de parasal ödemeyi gerektiren mali görevin zamanında yerine getirilmesi gerekir.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması gerekmekte. Bu üç yıllık süre içerisinde şirketlerce verilen beyannamelere dayalı olarak tarh edilip istenen vergilerin dışında vergi idaresince ek bir tarhiyatla ek bir vergi istenmemiş olması gerekmekte.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması diğer bir şarttır.
– İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında hapis cezasını gerektiren sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge, günlük dildeki kullanımıyla naylon fatura, düzenleme veya kullanma, muhasebe hilesi gibi hususlarda vergi idaresince bir tespitin bulunmaması şartlardan bir diğeridir.
Bu şartların tamamını birlikte sağlayan enerji şirketleri % 5 oranındaki kurumlar vergisi indiriminden yararlanabilecektir. Yararlanılabilecek indirim tutarının bir milyon liradan fazla olamayacağını belirtmek gerekiyor.
Şartların hepsinin birlikte sağlanması oldukça zor görünmektedir. Söz konusu indirimden öngörülen şartları taşımadan yararlanan ve bu durumu sonradan tespit edilen mükelleflerden indirim sebebiyle alınmayan vergiler vergi idaresince istenecek. Ancak maddedeki enteresan düzenleme sebebiyle bu durum için vergi ziyaı cezası uygulanmayacak; mükellefler haksız yere ödemedikleri vergi tutarını ve gecikme faizini ödeyecekler.
İlginç bir biçimde 8 Mart 2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 6824 sayılı yasa ile Gelir Vergisi Kanuna eklenen bu yeni müessesenin yasalaşması ile uygulamanın başlayacağı 1 Ocak 2018 tarihi arasında önceden tahmin edilemeyecek gelişmeler yaşandı. 2017 yılı içerisinde bozulan bütçe dengeleri ve ekonomide yaşanan zor koşullar sebebiyle şu anda mecliste bulunan son torba kanun ile tüm kurumlar vergisi mükellefleri için kurumlar vergisi oranını 2018,2019 ve 2020 yılları için % 20 den % 22’ye çıkarılmak üzere. Eğer torba kanun beklendiği gibi yasalaşırsa 2018 yılında bir yandan kurumlar vergisi oranında artış, diğer yandan da indirim aynı dönemde birlikte uygulanmaya başlayacak. Hem mükellefler hem de vergi idaresi açısından ender karşılaşılacak bir dönem yaşayacağız gibi görünüyor.
Kamu maliyesindeki sıkıntılı günler sebebiyle, vergiye uyumlu mükellefler için vergi indirimi hayata geçebilecek mi sorusu haklı olarak akla geliyor.
Kurumlar Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve en çok sesi getiren Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda önemli değişiklikler getiren torba kanundaki hemen hemen tüm düzenlemeler devletin toplayacağı verginin artışını sağlayacak yönde. Kimi maddeler kurumlar vergisinde olduğu gibi vergi oranlarını artırarak, kimi maddeler motorlu taşıtlar vergisinde olduğu gibi vergi matrahı hesaplanma yöntemini ve oranını değiştirerek, kimi maddeler de vergi istisna ve oranlarını mükellefler aleyhine daraltarak veya kaldırarak vergi gelirlerini artırmaya çalışmakta.
İndirimi düzenleyen Gelir Vergisi Kanunun Mükerrer 121. Maddesinde Bakanlar Kuruluna % 5 oranındaki indirimi 0’a indirme yetkisi verilmiş durumda.
Ülke ekonomisi ve kamu mali dengesi koşulları göz önüne alındığında torba kanunun yasalaşmasını müteakip Bakanlar Kurulu’nun Gelir Vergisi Kanunun Mükerrer 121. Maddesiyle verilen yetkiyi kullanarak vergiye uyumlu mükelleflere tanınan % 5 indirim hakkını 2018, 2019 ve 2020 yılları için % 0’a indirmesi sürpriz olmayacaktır. Hazırlıklı olmakta ve yaptığımız ödenecek vergi hesaplarında B planına yer vermekte fayda var.
