Esen ERKAN-Yazar
Son günlerin en çok tartışılan konularından biri Yapay Zeka. Günümüzde artan sayıda sektör yapay zeka, blok zinciri ve robotik teknolojiler ile etkileşime giriyor. Sürekli gelişmekte olan akıllı enerji uygulamaları ile birlikte yapay zeka teknolojilerinin enerji sektöründeki teknolojilere uyum sağlama hızı ise oldukça yüksek. Dördüncü Sanayi Devrimi adı verilen bu sürecin merkezi bir parçası olarak başta enerji sektörü ve sektör bileşenleri görülüyor.*
Enerji dağıtımında bir yan rol oyuncusundan daha üstün görevler atfedilen yapay zeka teknolojileri ile etkili üretim ve hizmet operasyonları gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Yapay zeka teknolojilerinin akıllı şebeke yapısı için gerekli olan aktif yönetim potansiyeline sahip olduğunu düşünen uzmanlara göre, yapay zekanın güçlü istihbarat sistemi ile şebekeyi dengelemesi, talebi yöneterek eylemler üzerinde pazarlık yapabilmesi ve gerektiğinde kendini iyileştirerek bir dizi yeni ürün ve hizmet sağlayabilmesi mümkün.
Önümüzdeki on yıl içinde yapay zeka kavramı ile gelen teknolojilerin, robotik gelişmeler ile birlikte sadece enerji değil; çeşitli sektörleri etkilemesi bekleniyor. Akıllı şebekeler ile birlikte kullanıma giren cihazlarda ve talep yönetimindeki ilerlemelerde sektördeki yapay zeka türevi uygulamaların izlerini görmek mümkün. Dağıtık enerji kaynaklarının yönetimi, akıllı altyapılar, sensörler ve sayaçlar enerji sektörünün uzun zamandır konusu. Şebekedeki talep seviyelerini otomatik olarak algılayarak enerjiyi düşüren bugünün akıllı cihazlarının, yapay zeka tarafından güçlendirilerek blok zincir ile kaydedilebilir hale getirilmesi planlanıyor.
Her yeni gelen teknolojinin uygulamaya girme sürecinde olduğu gibi blok zinciri ve yapa zeka kullanımları konusunda da yalan yanlış bilgiler oldukça fazla. Uzmanlar, enerji sektörü için şu anda sadece bazı gereksinimleri karşılamaya yarayan ve gelişim süreci devam eden bu sistemlerin kullanım alanlarını şöyle özetliyor:
• Yenilenebilir enerji üretim tahmini, ekipman bakımı, rüzgar ve güneş enerjisi verimliliği, depolama analizi ve yenilenebilir enerji yönetimi. Almanya’da EWeLiNE adlı bir makine öğrenme programı, şebeke operatörleri için önümüzdeki 48 saat boyunca yapay zekayı kullanarak yenilenebilir enerji çıktılarını hesaplamada yardımcı olması için bir erken uyarı sistemi olarak çalışabiliyor. General Electric, rüzgar türbini verimliliğini ve güç üretimini yaklaşık %5 artırmak ve bakım maliyetlerini %20 oranında düşürmek için yapay zeka kullanıyor.
• Talep yönetimi ve tepkisi, enerji yönetim sistemleri oluşturma, enerji verimliliği gibi alanları da kapsayan alanlarda yapay zeka kullanımlarının da çoğalacağı tahmin ediliyor. Yapay zeka odaklı şirketleri DeepMind’i kullanan Google, toplam veri merkezi güç tüketimini %15 oranında azalttığını ve bu yatırımlarının birkaç yıl içinde yüz milyonlarca dolar olarak döneceğini duyurmuştu. Google, yapay zeka kullanarak soğutma amacıyla tüketilen enerji kullanımında %40’lık bir tasarruf sağladıklarını da duyurmuştu.
• Altyapı yönetimi ve şebekenin performans yönetimi yapay zeka kullanımında dikkat çeken diğer alanlar. Bu alandaki kullanım örnekleri arasında dijital varlık yönetimi, ekipman bakımı, üretimi ve yönetimi bulunuyor. Yapay zeka teknolojisi kullanan Siemens tarafından yapılan bir testte, yapay zeka bir gaz türbininin yakma ünitesinin kontrolünü ele geçirdikten sonra, azot oksit seviyelerinin %20 oranında düştüğü açıklanmıştı. Ayrıca, Siemens’in düşük maliyetli veri barındıran endüstriyel bulut platformu MindSphere’i IBM Watson ile birlikte çeşitli analizler sunmak için kullandığı biliniyor.
Yapay Zeka (AI): Bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun çeşitli faaliyetleri zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme kabiliyeti. Yapay zekâ çalışmaları genellikle insanın düşünme yöntemlerini analiz ederek bunların benzeri yapay yönergeleri geliştirmeye yöneliktir. Kavramın geçmişi modern bilgisayar bilimi kadar eskidir ve fikir babası, “Makineler düşünebilir mi?” sorunsalını ortaya atarak makine zekâsını tartışmaya açan Alan Mathison Turing’dir. 1943’te II. Dünya Savaşı sırasında Kripto analizi gereksinimleri ile üretilen elektromekanik cihazlar sayesinde bilgisayar bilimi ve yapay zekâ kavramları doğmuştur. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılan Turing’in hayatını anlatan “The Imitation Game” (2014) filmini izlemenizi öneririz.
Blok Zinciri (Blockchain): Dijital para birimi Bitcoin’in de altyapısını oluşturan bu sistem, veri tabanı işlemlerinin doğrulanmış ve güvenli bir şekilde bir ağ üzerinde depolandığı ve yönetildiği teknolojiyi ifade eder. Söz konusu veri tabanı, her işlemin kendi veri tabanı kopyasına sahip olduğu bir düğüm ağı tarafından yönetilir.
Turkish article.
Esen ERKAN-Yazar
Son günlerin en çok tartışılan konularından biri Yapay Zeka. Günümüzde artan sayıda sektör yapay zeka, blok zinciri ve robotik teknolojiler ile etkileşime giriyor. Sürekli gelişmekte olan akıllı enerji uygulamaları ile birlikte yapay zeka teknolojilerinin enerji sektöründeki teknolojilere uyum sağlama hızı ise oldukça yüksek. Dördüncü Sanayi Devrimi adı verilen bu sürecin merkezi bir parçası olarak başta enerji sektörü ve sektör bileşenleri görülüyor.*
Enerji dağıtımında bir yan rol oyuncusundan daha üstün görevler atfedilen yapay zeka teknolojileri ile etkili üretim ve hizmet operasyonları gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Yapay zeka teknolojilerinin akıllı şebeke yapısı için gerekli olan aktif yönetim potansiyeline sahip olduğunu düşünen uzmanlara göre, yapay zekanın güçlü istihbarat sistemi ile şebekeyi dengelemesi, talebi yöneterek eylemler üzerinde pazarlık yapabilmesi ve gerektiğinde kendini iyileştirerek bir dizi yeni ürün ve hizmet sağlayabilmesi mümkün.
Önümüzdeki on yıl içinde yapay zeka kavramı ile gelen teknolojilerin, robotik gelişmeler ile birlikte sadece enerji değil; çeşitli sektörleri etkilemesi bekleniyor. Akıllı şebekeler ile birlikte kullanıma giren cihazlarda ve talep yönetimindeki ilerlemelerde sektördeki yapay zeka türevi uygulamaların izlerini görmek mümkün. Dağıtık enerji kaynaklarının yönetimi, akıllı altyapılar, sensörler ve sayaçlar enerji sektörünün uzun zamandır konusu. Şebekedeki talep seviyelerini otomatik olarak algılayarak enerjiyi düşüren bugünün akıllı cihazlarının, yapay zeka tarafından güçlendirilerek blok zincir ile kaydedilebilir hale getirilmesi planlanıyor.
Her yeni gelen teknolojinin uygulamaya girme sürecinde olduğu gibi blok zinciri ve yapa zeka kullanımları konusunda da yalan yanlış bilgiler oldukça fazla. Uzmanlar, enerji sektörü için şu anda sadece bazı gereksinimleri karşılamaya yarayan ve gelişim süreci devam eden bu sistemlerin kullanım alanlarını şöyle özetliyor:
• Yenilenebilir enerji üretim tahmini, ekipman bakımı, rüzgar ve güneş enerjisi verimliliği, depolama analizi ve yenilenebilir enerji yönetimi. Almanya’da EWeLiNE adlı bir makine öğrenme programı, şebeke operatörleri için önümüzdeki 48 saat boyunca yapay zekayı kullanarak yenilenebilir enerji çıktılarını hesaplamada yardımcı olması için bir erken uyarı sistemi olarak çalışabiliyor. General Electric, rüzgar türbini verimliliğini ve güç üretimini yaklaşık %5 artırmak ve bakım maliyetlerini %20 oranında düşürmek için yapay zeka kullanıyor.
• Talep yönetimi ve tepkisi, enerji yönetim sistemleri oluşturma, enerji verimliliği gibi alanları da kapsayan alanlarda yapay zeka kullanımlarının da çoğalacağı tahmin ediliyor. Yapay zeka odaklı şirketleri DeepMind’i kullanan Google, toplam veri merkezi güç tüketimini %15 oranında azalttığını ve bu yatırımlarının birkaç yıl içinde yüz milyonlarca dolar olarak döneceğini duyurmuştu. Google, yapay zeka kullanarak soğutma amacıyla tüketilen enerji kullanımında %40’lık bir tasarruf sağladıklarını da duyurmuştu.
• Altyapı yönetimi ve şebekenin performans yönetimi yapay zeka kullanımında dikkat çeken diğer alanlar. Bu alandaki kullanım örnekleri arasında dijital varlık yönetimi, ekipman bakımı, üretimi ve yönetimi bulunuyor. Yapay zeka teknolojisi kullanan Siemens tarafından yapılan bir testte, yapay zeka bir gaz türbininin yakma ünitesinin kontrolünü ele geçirdikten sonra, azot oksit seviyelerinin %20 oranında düştüğü açıklanmıştı. Ayrıca, Siemens’in düşük maliyetli veri barındıran endüstriyel bulut platformu MindSphere’i IBM Watson ile birlikte çeşitli analizler sunmak için kullandığı biliniyor.
Yapay Zeka (AI): Bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun çeşitli faaliyetleri zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme kabiliyeti. Yapay zekâ çalışmaları genellikle insanın düşünme yöntemlerini analiz ederek bunların benzeri yapay yönergeleri geliştirmeye yöneliktir. Kavramın geçmişi modern bilgisayar bilimi kadar eskidir ve fikir babası, “Makineler düşünebilir mi?” sorunsalını ortaya atarak makine zekâsını tartışmaya açan Alan Mathison Turing’dir. 1943’te II. Dünya Savaşı sırasında Kripto analizi gereksinimleri ile üretilen elektromekanik cihazlar sayesinde bilgisayar bilimi ve yapay zekâ kavramları doğmuştur. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılan Turing’in hayatını anlatan “The Imitation Game” (2014) filmini izlemenizi öneririz.
Blok Zinciri (Blockchain): Dijital para birimi Bitcoin’in de altyapısını oluşturan bu sistem, veri tabanı işlemlerinin doğrulanmış ve güvenli bir şekilde bir ağ üzerinde depolandığı ve yönetildiği teknolojiyi ifade eder. Söz konusu veri tabanı, her işlemin kendi veri tabanı kopyasına sahip olduğu bir düğüm ağı tarafından yönetilir.
