Enerji Yatırım ve Teknoloji Danışmanlık şirketi APLUS Enerji tarafından her ay hazırlanan Enerji Analizi’nin Ocak 2022 sayısı web sitemizde yayında!
2022 Yılı Ocak ayında gerçekleşen toplam 28.556 GWh elektrik üretiminin %81,63’ü serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 0,53 puan düşmüştür, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 2,64 puan artmıştır.
Serbest üretim şirketlerini %13,55 oran ile EÜAŞ santralleri ve %2,74 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %2,05’i İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,03’ü ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2022 Ocak ayında toplam üretimin %26,6’sının doğalgaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %12,5’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %3,9 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Ocak ayında toplam üretimin %21,0’ını karşılarken, yerli kömür santralleri ise %16,2 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %10,9 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise %6,4 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,5 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2022 Ocak ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %66,28 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %33,72 olarak gerçekleşmiştir[4].
2021 yılı Ocak ayında 297,72 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2022 yılı Ocak ayında, bir önceki yıla göre %295,7 oranında artarak 1.177,99 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (1.008,64 TL/MWh) %16,8 oranında artış göstermiştir.
Ocak 2022’de en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 22 Ocak Cumartesi günü 1.345,00 TL/MWh olarak gerçekleşirken; en düşük günlük ortalama PTF ise, 16 Ocak Pazar günü 1.021,86 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Ocak Cumartesi günü saat 16:00’da 1.345,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 25 Ocak Salı günü saat 04:00’de 600,01 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2022 yılı Ocak ayında pik saatlerde[5] 1.265,81 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 1.099,87 TL/MWh’lik değere göre %15,1 oranında artmıştır[6].
2021 yılı Ocak ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 286,33 TL/MWh iken, bu değer 2022 yılı Ocak ayında %280,7 oranında bir artış kaydetmiş ve 1.090,16 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2021 yılı Ocak ayı içerisinde toplam 26.919 GWh olan elektrik talebi, 2022 yılı Ocak ayında bir önceki yıla göre %6,25 oranında artış göstererek, 28.602 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2021 yılı Ocak ayında 36.119 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2022 yılı Ocak ayında 38.444 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2021 yılı Aralık ayı sonunda 99.429 MW olan toplam kurulu güç değeri 418,2 MW’lık artışla 2022 yılı Ocak ayı sonunda 99.847 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %68,0’lık (67.862 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %21,4 (21.318 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (127 MW), işletme hakkı devredilen santraller %2,9’lık (2.941 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %7,6 (7.599 MW) olarak kaydedilmiştir.
2022 yılı Ocak ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %25,6’lık kısmı (25.567 MW) doğalgaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %23,3’lük kısmı (23.253 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %11,4’lik (11.336 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %9,0’lık oran (8.994 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %8,2’lik bir orana (8.234 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %10,6’lık bir kısmını (10.607 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %7,9’luk kısmı (7.867 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,7’lik kısmı (1.673 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,3’lik kısmı (2.285 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2021 yılı Ocak ayında 6,676 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğalgaz tüketimi, 2022 yılı Ocak ayının aynı döneminde %9,8 oranında bir artış ile 7,330 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarı 2021 yılı Ocak ayında 1,331 milyar m3 iken bu miktar, 2022 yılının aynı döneminde %18,2 oranında düşerek 1,088 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarının toplam doğalgaz tüketimine oranı 2021 yılı Ocak ayında 19,9 iken, bu oran 2022 Ocak ayında %14,8 olarak gerçekleşmiştir.[13]
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2022 Ocak verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 31 Ocak 2022 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2021 ve 2022 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 31 Ocak 2022 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2021 yılı Ocak ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır. Yuvarlamalardan dolayı hesaplanan oranlarda farklılık bulunabilir.
[13] 2022 yılı Ocak için en son 30 Ocak verisi yayınlanmıştır. Bu sebeple artış oranları hesaplanırken 2021 Ocak ayının da 30 günlük verisi kullanılmıştır.
